Psikoloji biliminin bir alt dalı olan Nöropsikoloji, beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bireyin, dikkat, algı, sözel/görsel bellek, görsel-uzaysal algılama, sözel akıcılık, soyut düşünme, karar verme ve inhibisyon gibi birçok bilişsel işlevini ölçmek amacıyla nöropsikolojik değerlendirme yapılmaktadır. Nöropsikoloji bilimi, beynin hangi bölgesinde bir hasar/dejenerasyon meydana gelirse hangi bilişsel işlevin etkileneceğini ve bireyin davranışına nasıl yansıyacağını incelemektedir. Benzer şekilde, davranışlardan ve bilişsel işlevlere dayalı ölçümlerden lokalizasyon tespiti yapmaktadır.
 
Nöropsikolojik değerlendirme, ayırıcı tanı konulması, lezyon lokasyonunun belirlenmesi, hastalığın seyrinin takip edilmesi ve hastaya özel rehabilitasyon sürecinin planlanması gibi birçok amaçla yapılabilmektedir. Nöropsikolojik değerlendirme sağlıklı bireylerde de yapılabilmekte, özellikle yaşlı bireylerde sağlıklı yaşlanmayı ve demansiyel süreçleri birbirinden ayırmada önemli bir rol oynamaktadır. Nöropsikolojik değerlendirmede, standardize edilmiş Nöropsikolojik Değerlendirme Bataryası kullanılmaktadır. Türkiye’de bilişsel işlevleri ayrıntılı bir şekilde değerlendirebilmek için kullanılan birçok geçerli ve güvenilir nöropsikolojik test bulunmaktadır. 
 
Nöropsikolojik Testler:

• • Weschler Bellek Ölçeği (WMS)
  • Weschler Yetişkin Bellek Ölçeği (WAIS-R)
  • Sözel Akıcılık Testi (K-A-S / Hayvan)
  • Öktem Sözel Bellek Süreçleri Testi (SBST)
  • Stroop Testi/Stroop Testi Tbag Formu
  • Benton Yüz Tanıma Testi
  • Benton Çizgi Yönü Belirleme Testi
  • Boston Adlandırma Testi
  • Wisconsin Kart Eşleme Testi (WCST)
  • Raven Standart Progresif Matrisler Testi (RSPM)
  • İşaretleme Testi
  • İz Sürme Testi
  • Görsel-İşitsel Sayı Dizileri Testi (GİSD)

 
Nöropsikolojik değerlendirme, yalnızca testlerin uygulanmasını ve puanlanmasını değil hastanın eğitim düzeyi, sosyodemografik özellikleri, mesleği, kişilik özellikleri ve birçok bireye özgü farklılıkları da göz önünde bulundurmayı gerektirmektedir. Nöropsikolojik değerlendirmenin nöropsikologlar tarafından yapılması, doğru değerlendirme ve raporlama, doğru tanı koyulması, hastalığın seyri ve rehabilitasyon süreci açısından kritik öneme sahiptir.

Kaynakça:

Karakaş, S., Erdoğan-Bakar, E., & Doğutepe-Dinçer, E. (2013). BİLNOT Bataryası El Kitabı: Nöropsikolojik Testlerin Yetişkinler için Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları: BİLNOT- Yetişkin (Cilt I). Konya: Eğitim Yayınevi.

Öktem-Tanör, Ö. (1994).  Nöropsikolojik Testler ve Nöropsikolojik Değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (33), 33-44.